„Prawa i obowiązki” Tadeusza Różewicza

  • Przykład liryki refleksyjnej.
  • Tematem wiersza jest rola artysty.
  • Wiersz składa się niejako z 2 części i ich konstrukcja jest odmienna.
  • Różna jest także zawartość treściowa, prezentacja odmiennych refleksji.
  • Występuje kontrast – artysta młody kontra artysta dojrzały.
  • Autor nawiązuje w wierszu do mitu o Dedalu i Ikarze.
  • Podmiot liryczny ujawnia się już w pierwszym wersie, na co wskazują czasowniki użyte w 1 osobie liczby pojedynczej.
  • Podmiot liryczny snuje rozważania na temat zmiany swojego stosunki do określonych postaw życiowych.
  • Wcześniej sądził, że człowiekowi nie wolno być obojętnym wobec losu innych, niedopuszczalne jest nawet niezauważenie tragedii Ikara, jak dzieje się to na obrazie Bruegela.
  • Prezentował pogląd, że każdy jest odpowiedzialny za świat.
  • Upływające lata zmieniły jego podejście, że każdy po swojemu musi przeżyć życie, a przygoda Ikara jest jego przygodą, a nie innych.
  • Każdy ma swoje plany i powierzone mu obowiązki.
  • Prawem i obowiązkiem artysty jest dostrzeganie wielkości człowieka, ale także akceptacja przeciętności, bo ona jest przypisana większości ludzi.
  • Takie osoby sa odbiorcami poezji, do nich jest adresowana.
  • Jest to wiersz wolny, gdzie wersy mają różną długość, nie występują rymy ani znaki interpunkcyjne.

Dawniej kiedy nie wiem
dawniej myślałem że mam prawo obowiązek
krzyczeć na oracza
patrz patrz słuchaj przecie
Ikar spada
Ikar tonie syn marzenia
porzuć pług
porzuć ziemię
otwórz oczy
tam Ikar
tonie
albo ten pastuch
tyłem odwrócony do dramatu
skrzydeł słońca lotu
upadku
mówiłem ślepy
Lecz teraz kiedy teraz nie wiem
wiem że oracz winien orać ziemię
pasterz pilnować trzody
przygoda Ikara nie jest ich przygodą
musi się tak skończyć
I nie ma w tym nic
wstrząsającego
że piękny statek płynie dalej
do portu przeznaczenia.