- Popularny na Zachodzie nurt krytycznoliteracki, który odwoływał się do zasad psychoanalizy Sigmunda Freuda (1856-1939).
- W myśl jego teorii psychoanalityczna krytyka traktuje dzieło jako swoiście literackie odbicie psychiki autora, z wszechstronnym uwzględnieniem całej sfery kompleksów, podświadomości i nieświadomości.
- Z teorii freudowskiej oraz teorii psychoanalitycznej Carla Gustava Junga (1875-1961) skorzystała bardzo bliska psychoanalitycznej krytyce tzw. psychokrytyka, która zajmuje się badaniem świata dzieła literackiego, wyobraźni i osobowości twórcy jako swoistych fenomenów pisarskiej świadomości i nieświadomości.
- Głównym przedstawicielem psychokrytyki jest francuski teoretyk Charles Mauron (1899-1966).