Renesans [krótka kompilacja]

  • Odrodzenie to inaczej renesans.
  • Z uwagi na ogromny rozwój kultury okres ten zyskał też miano „Złotego XVI wieku”.
  • Rozwój dotyczył wielu dziedzin i był różnobarwny.
  • Okres zmienił stosunek do średniowiecznego spojrzenia na antyk i człowieczeństwo.
  • Humaniści za ideał człowieka uznali kogoś, kto harmonijnie godzi życie duchowe z aktywnością artystyczną i polityczną.
  • Ludzie sztuki czy polityki poświęcali życiu świeckiemu znacznie więcej czasu niż ich poprzednicy.
  • Literatura, powiązana z antykiem, sięgała do idei etyki, stoicyzmu i epikureizmu.
  • W inny sposób postrzegano także Boga, choć przywoływano antyczne toposy (Bóg – budowniczy świata, Stwórca, Król).
  • Łączono erudycję antyczną z przesłaniem Biblii.
  • Silnie, w literaturze, dawała o sobie znać refleksja o państwie, władcy i obowiązkach obywatela.
  • Gloryfikowano postawę patriotyzmu.
  • Dostrzeżono silny związek człowieka z naturą.
  • Podkreślano potrzebę harmonijnej współpracy, której podstawą była ludzka moralność.
  • Istotną rolę w literackie refleksji o człowieku odgrywały motywy Fortuny i wolnej woli.
  • W bardzo zróżnicowany sposób przedstawiano popularny także motyw cierpienia.
  • Interesowano się tematyką miłosną, opisując ją w wielu watkach jako wyidealizowaną i niedostępną, ale także jako uczucie wiążące zgodne małżeństwa.

Sięgano po motywy i tematy:

  • utwory refleksyjno-filozoficzne (np. „Do snu”),
  • społeczno-polityczne (np. Pieśń o spustoszeniu Podola”),
  • okolicznościowe i żartobliwe(np. „Na nabożną”, „O doktorze Hiszpanie”),
  • nawiazywano do stoicyzmu (np. „Nie porzucaj nadzieje”),
  • sięgano po nurt epikurejski (np. „Chcemty sobie być radzi?”),
  • realizowano idee humanizmu (np/ „Tren XIX”),
  • podkreślano znaczenie koncepcji człowieka dążącego do cnoty (np. „Nie wierz Fortunie”),
  • przypominano o dbałości o sławę i dobre imię (np. „Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony”),
  • podejmowano temat dystansu wobec kaprysów fortuny i życia w harmonii z naturą (np. „Pieśń świętojańska o sobótce”),
  • szukano wzorców i inspiracji w kulturze antycznej, zwłaszcza w mitologii „Tren IV”),
  • powracano do twórczości starożytnych pisarzy, np. Horacego (np. „Pieśni”), Cycerona („Treny XIX’),
  • podkreślano sprawy religijności polegaj acej na postrzeganiu świata jako doskonałego tworu boskiego (np. „Pieśń XXV z Ksiag wtórych”).