Fredro Aleksander (1793-1876)
- za życia doceniony,
- mógł oglądać własne sztuki na scenie,
- wystawiały je teatry we Lwowie, Warszawie, Krakowie, Wilnie,
- humorystyczna treść utworów nie budziła zastrzeżeń zaborców,
- niektórzy krytycy literatury ukuli wobec utworów Fredry termin „antyromantyzm”, co odnosiło sie do sięgania po tematy i postaci romantyczne i przedstawianie ich w innej konwencji.
Kraszewski Józef Ignacy (1912-1887)
- twórca niezwykle płodny,
- stworzył ponad 200 powieści o różnej tematyce,
- za najbardziej wartościowe uważa się historyczne utwory,
- ich cechą charakterystyczną było duża drobiazgowość,
- pełniły funkcję edukacyjna (traktowano je nieraz jak podręczniki historii),
- Dziś popularnością cieszą się takie powieści, jak „Hrabina Cosel”.
Lenartowicz Teofil (1822-1893)
- wprowadził do swej twórczości czynnik ludowy,
- jego utwory obrazują piękny krajobraz,
- zyskał miano „lirnika mazowieckiego”,
- poruszał sprawy religii i patriotyzmu,
- najbardziej znany liryk to „Złoty kubek”.
Pol Wincenty (1807-1872)
- poeta o niemieckich korzeniach,
- prawdopodobnie świadomie wybrał polskość,
- wybitny geograf, znawca i badacz folkloru,
- pisał wierszem i prozą,
- nawiązywał w swych utworach do tradycji gawędy szlacheckiej,
- jest twórca utworu „Piękna nasza Polska cała”, który z muzyką J. Sierosławskiego znalazł swoje miejsce w śpiewnikach patriotycznych.
Syrokomla Władysław (1823-1862)
- prawdziwe nazwisko to Ludwik Kondratowicz,
- popularny w swojej epoce,
- pochodził z Białorusi i tam spędził swe życie,
- tworzył prostym zrozumiałym językiem,
- sam siebie nazywał „wioskowym lirnikiem”,
- tworzył wierszowane gawędy i prozatorskie,
- pisał o sielskim życiu na wsi, na prowincji,
- kilka jego wierszy zyskało oprawę muzyczną (np. „Pieśń wieczorna”, do której muzykę stworzył Moniuszko).
Ujejski Kornel (1823-1897)
- pisał o patriotyzmie i ważnych dla romantyków walce narodowowyzwoleńczej,
- sięgał po tematy biblijne, antyczne,
- zestawiał te motywy z wydarzeniami mu współczesnymi,
- stworzył „Tłumaczenia Szopena”, przekładając muzykę na język poetycki.