Romantyzm w muzyce

  1. Wyjaśnij pojęcia:

Romantyzm to prąd ideowy, literacki i artystyczny panujący w Europie miedzy Rewolucją Francuską (1789-99), a Wiosną Ludów (1848),    w Polsce między 1882-1863. Charakteryzował się: subiektywizmem, emocjonalizmem, patriotycznością, ludowością oraz tajemniczością. Romantyzm to ważny okres dla literatury- tworzyło wtedy wielu bardzo znanych i genialnych pisarzy( np. Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Aleksander Fredro, Józef Ignacy Kraszewski, Cyprian Kamil Norwid i wielu innych).

Romantyzm w muzyce w tym okresie również muzyka miała ogromne znaczenie. Opowiadała to, czego człowiek nie mógł wyrazić nawet najpiękniejszymi słowami. Romantyzm odcisnął na trwałe swoje piętno w historii muzyki, dodając swoje piękno i barwę tego okresu poprzez zachowane do dziś utwory, które zalicza się do kanonu muzyki i które „żyją” do dzisiaj na salach koncertowych.

Wybitni twórcy

  • Franz Schubert (1797-1828);
  • Fryderyk Chopin (1810-1849);
  • Franciszek Liszt (1811-1886);
  • Niccolo Paganiniego (1782-1840);
  • Mendelssohn – Bartholdy Felix Jakob Ludwig (1809-1847);

Romantyczny– to przedmiot, wiersz, muzyka lub dzieło pochodzące z okresu romantyzmu lub może być to osoba bardzo  uczuciowa.

  1. Podaj:
  2. a) definicję pieśni- jest to utwór wokalny przeznaczony na jeden głos lub chór.
  3. b) rodzaje pieśni-

Rozróżniamy kilkanaście rodzajów pieśni:

  • pieśń romantyczną(solową) z towarzyszeniem fortepianu;
  • pieśń ludową(dość prymitywną):
  • pieśń nabożną, i obrzędową, którym zazwyczaj towarzyszą tańce ludowe;
  • pieśni miłosne: ballady i kołysanki;
  1. c) tytuły pieśni:
  • Schuberta- „Małgorzata przy kołowrotku(Gretchen am Spinnrade)”, „Lipa”, „Król olch( Der Erlkomig- inne tłumaczenie to Król duchów)”, „Polna Różyczka”, „Śmierć i dziewczyna”, „Piękna Młynarka”, „Sobowtór”;
  • Schumanna- cykle pieśni „krąg pieśni”, „Mirty”, „Miłość i życie kobiety;
  • Moniuszki-(cykl pieśni zebrany do „Śpiewników domowych”) „Prząśniczka”, „Znaszli ten kraj”, „Kozak”, „Stary kapral”, „Pieśń wieczorna”, „Trzech budrysów”;
  • Chopina -„Chmiel”, „Hulanka”, „Życzenie”, „Wiosna”, „Smutna rzeka”, „Poseł”, „Wojak”, „Czary” i wiele innych.
  1. Podaj definicję:
  • miniatura muzyczna – krótki utwór muzyczny najczęściej do wykonywania na fortepianie, ale mogą to być również krótkie pieśni lub tańce stylizowane;
  • Oraz tytuły miniatur:
    1. Schubreta- „Moments musicaux”, „Impromptus”, „Landlery”, „Ecossaises”;
    2. Dworzaka- “Tańce słowiańskie”;
    3. Mendelssohna- “Pieśni bez słów”;
    4. Chopina -57 mazurków, 24 etiudy,
  1. Poemat symfoniczny to forma muzyki programowej. Została stworzona przez Liszta zamiast formy sonatowej. Poemat symfoniczny jednoczęściowością oraz oparciem na treściach literackich a czasami również na doświadczeniach kompozytora.

Pierwszym utworem o charakterze poematu symfonicznego był, „Co słychać w górach  „skomponowany” przez Franciszka Liszta.

Tytuły poematów:

  • Liszt –„Prometeusz”., „Orfeusz”, „ Mazepa”, „ Hungaria,”, „ Ideały”;
  • Strauss- „Macbeth”, „Don Juan”, „Śmierć i wyzwolenie”, „Tako rzecze Zaratustra”;
  • Noskowski- „Step”;
  • Karłowicz” Odwieczne pieśni”, „Powracające fale”, „Rapsodia litewska”, „Stanisław i Anna Oświęcimowie”, „Smutna opowieść”, „Epizod na maskaradzie”,

 

  1. Słynne „suity orkiestrowe” okresu romantyzmu to:
  • „Peer Grynt” – E. Grieg;
  • „Szeherezada” – M. Rimski – Korsakow;
  • „Marsz weselny” – Mendelssohna pochodzi z suity pt. „Sen nocy letniej”.
  1. Co to jest opera i z jakich elementów się składa?
  • Opera jest widowiskiem muzycznym, syntezą sztuk. Utwór muzyczny, w którym muzyka współdziała z akcją dramatyczną ujętą w libretcie (o rozmaitej treści, np. mitologicznej., alegorycznej., baśniowej, fantastycznej, historycznej., realistycznej.)
  • Składają się na nią:
  • Muzyka, czyli śpiew aktorów i grę instrumentów;
  • Taniec – elementy baletowe;
  • Plastyka – dekoracja, kostiumy;
  • dramat, czyli tekst (libretto opery), scenariusz;
  • Podaj tytuły oper:
    1. Moniuszki-„Halka,”, „Straszny Dwór”, „Hrabina”, „Flis”, „Verbum nobile”, „Paria”;
  • G Rossiniego – „ „La Cambiale di Matrimonio”, „L’equivoco stravagante”, „Demetrio e Polibio”, „L’inganno felice”, „Ciro in Babilonia”, „La scala di seta”, „La pietra del paragone”, „L’occasione fa il ladro”, „Il Signor Bruschino”, „Tancredi (Tankred)”, „ „L’Italiana in Algeri (Włoszka w Algierze)”, „ Aureliano in PaPalmira”, „Ilurco in Italia”, „Sigismondo”, „ Elisabetta regina d’Inghilterra”, „ Torvaldo e Dorliska”, Il Barbiere di Siviglia (Cyrulik sewilski)”, „La gazzetta Otello”, „ La Cenerentola (Kopciuszek)”,  „La gazza ladra (Sroka złodziejka)”,  „Armida”, „ Adelaide di Borgogna”, „ Mosè in Egitto”,  „Adina „,  „Ricciardo e Zoraide”,  „Ermione”,  „Eduardo e Cristina”,  „La donna del lago”,  „Bianca e Falliero”,  „Maometto secondo’’, „ Matilde Shabran”, „ Elmira”, „ Semiramide”,  „Il viaggio a Reims (Podróż do Reims)”, „Le Siège de Corinthe”, „ Moïse et Pharaon”,  „Le Comte Ory”,  „Guillaume Tell”.
  1. Verdiego – „ Rigoletto”, „Oberto, conte di San Bonifacio”, “Rzekomy Stanisław”;
  2. Pucciniego -“Le villi”, “Edgar”, “Manon Lescaut”, “La Boheme” (“Tosca” 1900), “Madame Butterfly” “La fanciulla del West”;
  3. Bizeta – “Carmen”, Poławiacze pereł”, „Piękne dziewczę z Perth”, „Symfonia C-dur”;
  4. Czajkowskiego – „Wojewoda”, „ Oprycznik”, „Kowal Wakuła”, „Eugeniusz Oniegin”, „Mazepa”, „Dama pikowa”, „Dziewica Orleańska”,   „Jolanta”.
    • Z jakich oper pochodzą:
      • „Marsz Torreadora”- z opery CARMEN – (G. Bizeta);
      • Aria Księcia „La donna e mobile”- z opery Rigoletto – Giuseppe Verdiego;
      • Tekst: „Boisz się nie-zażyj tabaki”- z opery „Straszny dwór” Moniuszki;
  5. Jak wyglądał dramat muzyczny u R. Wagnera?
  • Wagner stosował motyw przewodni w swoich utworach do komentowania tekstów literackich. Motywy te również przekształcał, aby wzbogacić fabułę. Wagner stosował także melodię nieskończoną, pozbawioną cezur, silnie dramatyczną oaz melodię absolutną nie ujętą w sztywne ramy metryczne.
  • Pierścień Nibeluga” to cykl 4 dramatów muzycznych o tytułach:
  1. I – Złoto Renu;
  2. II – Walkiria;
  3. III – Siegfried;
  4. IV – Zmierzch bogów;
  5. Co to jest balet?
    • Balet – to taniec artystyczny tańczony do muzyki poważnej. Jest częścią opery.
    • Wyróżnia się kilka odmian baletu:
      • Abstrakcyjny- interpretujący muzykę samodzielnie;
      • Dramatyczny – będący częścią fabuły i akcji;
      • Divertissement – wywodzący się ze wstawek tanecznych, które usamodzielniły się w XIX wieku;
    • Słynne balety” Jezioro Łabędzie” i „Dziadek do orzechów” skomponował Piotr Czajkowski.
  6. Co to była >Potężna gromadka<?
  • W epoce romantyzmu kompozytorzy w związku z wzrostem uczucia przynależności do swoich krajów zaczęli tworzyć szkoły narodowe. Miały one na celu upowszechnić folklor i motywy wiejskie danego kraju. Taką właśnie szkołę narodową stworzył Rosjanin Michał Glinka. Jego następcami było pięciu rosyjskich, wybitnych kompozytorów nazywanych „Potężną Gromadką” (Moguczaja kuczka). Tworzyli ją:
    • Modest Musorgski (1839 – 1881);
    • Aleksander Borodin (1833 – 1887);
    • Mikołaj Rimski-Korsakow (1844 –1908) ;
    • Milij Bałakiriew (1837 – 1910);
    • Cezar Cui (1835–1918);
      • Kto jest twórcą?
        • „Obrazków z wystawy” – kompozytor Modest Musorgski;
        • „Tańców połowieckich”- kompozytor Aleksander Borodin;
        • „Lotu trzmiela”- kompozytor Mikołaj Rimski-Korsakow;
  1. M. Ravel (kompozytor francuski (1875 – 1937) i C. Debussy (kompozytor francuski (1862 – 1918) to przedstawiciele okresu zwanego impresjonizmem (kierunkiem w muzyce na przełomie XIX i XX wieku związanym z poezją symbolistów i malarstwem impresjonistów – istotą tego malarstwa było subiektywne utrwalenie wrażeń jednostkowych. Impresjonizm był reakcją na eklektyzm, akademizm w malarstwie XIX wieku) .
  • Kto skomponował ?
    • „Dafnis i Chloe”- Maurice Ravel;
    • „Popołudnie Fauna” – Claude Debbusy
  1. Jaki związek istnieje pomiędzy impresjonistami w muzyce, a naszym szkolnym dzwonkiem?
  • Melodie naszego dzwonka są stworzone na podstawie motywów impresjonistycznych, mają charakterystyczna barwę, co jest cechą występującą muzyce impresjonistycznej.