- Towarzystwo Filomatów to inaczej stowarzyszenie miłośników sztuki.
- Założone zostało w 1817 roku.
- Działało do 1923 roku.
- Inicjatorami i jego członkami byli studenci uniwersytetu w Wilnie (Adam Mickiewicz, Tomasz Zan, Franciszek Malewski, Onufry Pietraszkiewicz).
- Celem były ćwiczenia naukowe w zakresie sztuki pisania, udzielania wzajemnej pomocy w różnych naukach.
- Członkowie od razu nadali mu charakter tajny, chociaż cele, jakie postawiła sobie młodzież przed sobą, nie było nic zdrożnego z punktu widzenia władz.
- Prowadzono tzw. samokształcenie.
- Filomaci poznawali historię ojczyzny, kulturę regionu (zainteresowania etnografią).
- Tłumaczyli także teksty wielkich myślicieli europejskich.
- Związek Filomatów zrzeszał w swych szeregach Towarzystwo Promienistych i Filaretów (od 1920 roku).
- Nauka nie wypełniała jednak bez reszty życia filomatów.
- Razem znakomicie sie bawili, podkochiwali w kobietach (wiemy o tym z listów i okolicznościowych wierszyków), obchodzili imieniny i różne uroczystości.