Województwo świętokrzyskie bogate jest wiele atrakcji przyrodniczych. Wizytówką regionu są oczywiście jedne z najstarszych gór w Europie – Góry Świętokrzyskie. Na stokach Łysicy i Łysej Góry występują rumowiska skalne, tzw. gołoborza. Wiele obszarów na Kielecczyźnie podlega prawnej ochronie. Istnieje tu:
- Świętokrzyski Park Narodowy,
- 9 parków krajobrazowych,
- 62 rezerwaty przyrody,
- 9 obszarów chronionego krajobrazu.
W rezerwatach parkowych występuje rzadka flora i fauna. Liczne są wzgórza wapienne i gipsowe, jary i wąwozy, strumienie i jaskinie krasowe. Duże zainteresowanie budzą jaskinie: Raj (z 240-metrowymi korytarzami i efektowną szatą naciekową w formie stalaktytów i stalagmitów), Zbójecka i Piekło oraz rezerwat Zelejowa. Południową część województwa świętokrzyskiego tworzy Ponidzie wraz z szeroką doliną rzeki Nidy. Atrakcją turystyczną jest przejazd Ciuchcią Ekspres Ponidzie na trasie Jędrzejów – Umianowice – Pińczów. Jednym z najcenniejszych obszarów krajobrazowych są Góry Pieprzowe. Będąc w Sandomierzu, warto zainteresować się stanowiącym pomnik przyrody Wąwozem św. Królowej Jadwigi, który jest głębokim lessowym parowem ciągnącym się na odcinku ok. 0,5 km. Do cennych pomników przyrody należy także najpopularniejsze drzewo w Polsce – dąb Bartek, znajdujący się w Zagnańsku. Jego wysokość to ok. 30 m, średnica ponad 3 m, rozpiętość korony około 40 m, zaś wiek szacowany jest na 600-1200 lat.
Maria A.