Zeus [mitologia]

  • Ojciec i król bogów i ludzi.
  • Władca Olimpu, bóg zjawisk niebieskich, światła, pogodnego nieba, deszczu, piorunów i burz.
  • Jego pałac znajdował się na szczycie Olimpu, skąd rządził światem, utrzymując w nim ład i sprawiedliwość.
  • Jego główne zadania to:
    • czuwanie nad dochowaniem przysiąg,
    • przestrzeganie praw gościnności,
    • poszanowanie władzy królewskiej i porządku społecznego.
  • Ponad Zeusem stało jedynie Przeznaczenie (mojry, Fatum). , później z nim utożsamiane.
  • Często występował jako surowy pogromca zbrodni i wszelkich nadużyć.
  • Był sprawcą potopu na ziemi jako kary za ludzkie występki.
  • Ukarał Prometeusza za kradzież ognia i obdarowanie nim ludzi.
  • Był najmłodszym synem tytana Kronosa i tytanidy Rei.
  • oclony dzięki postępkowi matki, która uchroniła syna przed pożarciem.
  • Kronos urodził się na górze Ida lub Ajgaion na Krecie.
  • Okres niemowlęctwa  spędził pod opieką kuretów i nimf, a koza (lub nimfa) Amaltea wykarmiła go własnym mlekiem.
  • Kiedy dorósł zmusił ojca do zwymiotowania  połkniętego rodzeństwa, które później pomogło mu w walce przeciw Kronosowi i innym tytanom.
  • Po dziesięcioletniej walce Zeus na czele Olimpijczyków wyparł tytanów z nieba i uwolnił z Tartaru hekatonchejrów i cyklopów, którzy obdarowali go wykutymi przez siebie gromami i błyskawicami.
  • Wspierany przez Olimpijczyków  musiał z kolei stoczyć walkę z gigantami (gigantomachia).
  • Zeus prowadził wyjątkowo bujne życie erotyczne.
  • Miął kilka żon z gona bogiń, m. in.:
    • Metis,
    • Temidę,
    • Herę.
  • Łączył się też  z innym boginiami, płodząc z nimi liczne potomstwo, m. in.:
    • Dione,
    • Eurynome,
    • Latoną,
    • Demeter.
  • Najważniejszy i najtrwalszy okazał się związek z własną  siostrą, Herą, która urodziła mu Hebę, Ejlejtyję, Aresa.
  • Nawiązywał liczne romanse z ziemiankami, m. in.
    • Alkmeną,
    • Io.
  • Ze związków tych urodzili się herosi, np. Herakles, Perseusz, Tantal.
  • Uwodząc ziemianki przybierał często postać zwierząt (byka, łabędzia).
  • Ulubionym ptakiem Zeusa był orzeł.
  • Kult Zeusa rozwinął się we wszystkich krajach greckich, szczególnego znaczenia nabrał jednak w Olimpii, gdzie znajdowała się wspaniała  świątynia jemu poświęcona ze słynnym posągiem dłuta Fidiasza.
  • Odbywały się tam ogólnogreckie igrzyska ku jego czci.
  • Rzymianie utożsamiali Zeusa z Jowiszem – bogiem nieba.

Według Słownika szkolnego – Mitologia grecka i rzymska, Stanisława Stabryły