Bajka

Bajka – krótki utwór fabularny, często wiersz,  zawierający pouczenie, sąd moralny. Historia przedstawiana w bajce stanowi ilustrację prawdy ogólnej, uniwersalnej. Stosunki przedstawiane w bajce w świecie zwierząt – tak naprawdę pokazują stosunki międzyludzkie.

Charakterystyczne dla bajki są przeciwstawienia, szczególnie sytuacji i ról bohaterów (wilk-owca) oraz  antytezy (dobro-zło). Bohaterami są najczęściej zwierzęta, rzadziej ludzie, rośliny, przedmioty.

Wyróżnia się bajkę epigramatyczną, tzw. ezopową, krótką i zwięzłą oraz narracyjną, fabularną. Jest to Za najbardziej popularna bajka,  jej twórcą  (piszącym prozą)  był Ezop (VI w. p. n.e.)

Pierwsze wątki bajkowe w literaturze polskiej pojawiły się w średniowieczu, a istotne zmiany w jej obrębie następowały w kolejnych okresach literackich. Bajka była najpopularniejszym gatunkiem literackim w poezji polskiej doby oświecenia.

Istotne cechy bajki to:

  • Pouczający charakter i występowanie morału.
  • Uniwersalne, ponadczasowe prawdy.
  • Obraz cech ludzkich przy zastosowaniu alegorii.
  • Prostota, zwięzłość, jednoznaczność.

Bajka należy do literatury dydaktycznej, łączy pożytek z zabawą, krytykuje w sposób ukryty, pośredni.

W literaturze polskiej  bajkopisarstwem parali się:

  • Biernat z Lublina,
  • K. Niemirycz,
  • I. Krasicki,
  • S. Trembecki,
  • A. Mickiewicz,
  • A. Fredro,
  • J. Lemański,
  • B. Hertz,
  • J. Ejsmond.