Baśnie, podania i legendy jak źródło informacji o najdawniejszych dziejach Polski

Baśnie, to ludowe, fantastyczne opowieści, oparte na zakorzenionych w różnych regionach wierzeniach w duchy i zjawiska nadprzyrodzone, mające wpływ na ludzkie losy, gdzie dobro zawsze zwycięża zło.

Legendy, czyli niezwykłe opowieści z dawnych czasów, przekazywane początkowo w formie ustnej, później zapisywane w różnych wersjach, ubarwione indywidualnymi przestrogami i komentarzami, np.

  • „Legendy warszawskie” Artura Oppmana,
  • „Legenda o Warsie i Sawie” (historia powstania Warszawy),
  • „Legenda o Kraku i Wandzie” (historia królewny, co nie chciała Niemca),
  • „Legendy znad Odry” Izabeli Koniusz,
  • „Legendy  świętokrzyskie” Jerzego Stankiewicza,
  • „Legendy sandomierskie” K. Seligi.

Podania, określane także jako legendy, opowieści ludowe powiązane z wydarzeniami legendarnymi lub historycznymi, podobnie jak w baśniach występują elementy fantastyczne i realistyczne, narrator w podaniu nawiązuje w swym opowiadaniu do faktów, miejsc i ludzi rzeczywistych w celu nadania im cech prawdopodobieństwa, np.

  • „Podanie o Popielu i mysiej wieży”,
  • „Podanie o Lechu, Czechu i Rusie”,
  • „Podanie o bazyliszku”,
  • „Podanie o złotej kaczce”.

Utwory o średniowieczu pisane w latach późniejszych, np.

  • „Historia żółtej ciżemki” Antoniny Domańskiej,
  • „Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza,
  • „Krzyżany” film fabularny Aleksandra Forda z 1960 roku.