Romantyzm a pozytywizm

Podobieństwa i różnice między obiema epokami są znaczące, prawda jest, że na polską literaturę wpływ miała głownie dramatyczna historia Polski, pozytywizm przedstawiał cywilizacyjny awans, będący szansą na rozwój kraju, bowiem u podstaw polskiego pozytywizmu legły wydarzenia polityczno-społeczne.

 

ROMANTYZM

 POZYTYWIZM

Płaszczyzna polityczno-społeczna
  • naród,
  • walka zbrojna,
  • powstania narodowe,
  • społeczeństwo,
  • praca,
  • lojalizm i modernizacja ziem polskich,

Płaszczyzna ideowa
  • irracjonalizm, poznanie indywidualne,
  • metafizyka, indywidualne postawy religijne, tradycje pogańskie,
  • poznanie naukowe,
  • agnostycyzm (dylematy i wątpliwości dotyczące istnienia świata boskiego),

Płaszczyzna sztuki
  • wieszcz, przywódca narodu,
  • poezja, dramat,
  • estetyka romantyczna.
  • nauczyciel, wychowawca, moralista,
  • powieść, nowela,
  • realizm i naturalizm.