Termin „stereotyp” – język grecki – twardy, stężały, „typos” – wzorzec, odcisk.
Termin ten do socjologii wprowadził Walter Lippmann w latach dwudziestych XX wieku. Chciał tym mianem określić pewien umysłowy obraz (uproszczony, niedokładny) rzeczywistości społecznej, wytworzony na skutek przekazu społecznego, a nie własnego doświadczenia (Świat problemów, 2004).
Janusz Sztumski w encyklopedii pedagogicznej XXI w. definiuje, „stereotyp” jako zakorzenione bardzo mocno, negatywne lub pozytywne wyobrażenia osób, wydarzeń, przedmiotów, kategorii i grup społecznych, oparte na dość powierzchownej obserwacji i uogólnieniach logicznie niepoprawnych cech tego, czego lub kogo dotyczy. Mimo nowych doświadczeń, utrzymuje się cały czas gdyż osoba, która posiada dany stereotyp łączy go z dużym zaangażowaniem uczuciowym. Tak jak Lippmann, Sztumski podkreśla, że obraz rzeczywistości został ukształtowany przez proces poznawczy, dokonany w bezpośrednim kontakcie z danym elementem rzeczywistości, ale poprzez inne osoby czy instytucje.
Stereotyp to uproszczone i skrócone wyobrażenie, które prowadzi do powstawania obrazów w świadomości ludzkiej. Są one realne, ale nie są pełnym odbiciem osób, procesów, rzeczy itp. zjawisk istniejących w społeczeństwie jak i przyrodzie. Powstała w ten sposób wizja świata uwzględnia zwyczaje, zdolności, upodobania, wygody i związane z nią nadzieje, ale jest niezgodna z rzeczywistością. Ludzie widzą to, co potwierdza stereotyp przez nich posiadany, a nie widzą tego, co mu przeczy (stereotyp również fałszuje, a nie tylko upraszcza postrzeżenia). To prowadzi do ograniczenia horyzontu myślowego ludzi, a także staje się przyczyną irracjonalnego zachowania i myślenia w różnych sytuacjach.
Choć ludzie ciągle posługują się stereotypami to jednak zdarza się, że i bez żadnych emocji i oporów wymieniają je na inne. Ale są pewne stereotypy, wywołujące bardzo duże zaangażowanie uczuciowe. Stają się one przesądami, których odrzucenie wiązałoby się z bardzo silnym przeżyciem psychicznym. Przesądy są naładowane skrajnie przeciwstawnymi emocjami, albo są bliskie, więc są pozytywne, albo są skrajnie negatywne, gdyż dotyczą oceny wszystkiego, co człowiekowi obce. Przesądy powodują, że obciążona nimi osoba jest nietolerancyjna (Encyklopedia pedagogiczna XXI w., 2006).