„Tren V” Jana Kochanowskiego

  • Jest to przykład liryki bezpośredniej, ojciec wypowiada się w I osobie.
  • Utwór jest świadectwem ogromnego cierpienia poety po śmierci Urszulki.
  • Motywy, które można wskazać w tym utworze to nagła śmierć, rozpacz, miłość rodzicielska, nawiązanie do mitologii, niezwykła kruchość życia człowieka.
  • Podmiot liryczny to sam poeta.
  • Przedstawia śmierć córeczki, zestawiając jej obraz z drzewkiem oliwnym i okrutną „kostuchą”.
  • Porównuje zgon dziecka do ścięcia drzewka.
  • Twórca+ podmiot liryczny nie może pogodzić się ze swoją bezsilnością.
  • Konstrukcja opiera się na porównaniu homeryckim.

Środki artystyczne:

  • porównanie homeryckie (rozbudowane porównanie, dziecko jako drzewko, ścięte przez okrutnego ogrodnika, „Uprzątając, sadownik podciął ukwapliwy”),
  • apostrofa do Persefony (np. „O zła Persefono”),
  • pytanie retoryczne (np. „Mogłażeś tak wielu łzam dać upłynąć płono?:”),
  • epitety (np. „oliwka mała”),
  • Zdrobnienia (np. „listków, gałązek”).

Jako oliwka mała pod wysokim sadem
Idzie z ziemie ku górze macierzyńskim szladem,
Jeszcze ani gałązek, ani listków rodząc,
Sama tylko dopiro szczupłym prątkiem wschodząc;
Tę, jesli ostre ciernie lub rodne pokrzywy
Uprzątając, sadownik podciął ukwapliwy,
Mdleje zaraz, a zbywszy siły przyrodzonej,
Upada przed nogami matki ulubionej.
Takci sie mej namilszej Orszuli dostało:
Przed oczyma rodziców swoich rostąc, mało
Od ziemie sie co wznióswszy, duchem zaraźliwym
Srogiej śmierci otchniona, rodzicom troskliwym
U nóg martwa upadła. O zła Persefono,
Mogłażeś tak wielu łzam dać upłynąć płono?