Wyrazy złożone (zestawienia, złożenia, zrosty)

Zestawienia składają się z dwu samodzielnych wyrazów, np.

  • Boże Narodzenie,
  • wieczne pióro,
  • czarna jagoda.

Złożenie to wyraz oparty na dwóch (lub więcej) tematach wyrazowych. )ba tematy połączone są ze sobą za pomocą formantu: -o-, -i-, -y-, np.

  • łam-i-główka,
  • cudz-0-ziemiec,
  • sam-o-lot,
  • Czarn-o-las.

Zrost to wyraz powstały w wyniku zespolenia w jedną całość dwóch lub trzech wyrazów zachowujących się w zespoleniu sdwój pierwotny układ składniowy, np.

  • Białystok,
  • Bogumił,
  • wiarygodny,
  • lekceważyć.

Warto zapamiętać, że nie zawsze cały wyraz podstawowy „wchodzi” do wyrazu pochodnego, np.

  • strzel(ać) -strzel-ba,
  • czyt(a) – czyt-elnik,
  • or(a) – or-ka,
  • hut(a) – hut-nik,
  • kawa(a) – kawi-arnia,
  • pies – pies-ek,
  • ryb(a)- ryb-ak.

W wyrazach pochodnych mamy w zasadzie temat fleksyjny wyrazu podstawowego.

Należy zwracać także uwagę na oboczności, np.

  • kwiat – kwiaci- arnia (t:ci),
  • droga- dróż-ka  (g:ż).