„Dom rodzinny” Józefa Barana

  • Wiersz z gatunku liryki refleksyjnej.
  • Pochodzi z tomu „Dopóki jeszcze” 1976.
  • Składa się z 7 strof, o różnej ilości wersów.
  • Nie ma rymów, a język przypomina gawędę (opis prozą).
  • Tematem jest dom rodzinny, w zasadzie wspomnienia o nim, kiedy podmiot powraca do niego jako człowiek dorosły.
  • Wspominany dom rodzinny stanowił  kiedyś  dla poety cały wszechświat.
  • Są to niejako dwie perspektywy spojrzenia na dom rodzinny.
  • Dla dziecka ten dom był całym światem  (tu przebiegały równoleżniki i południki, dom okrążał  słońce, wisiało nad nim niebo, był niejako stolicą świata, centralnym miejscem planety, kierowanym przez matkę).
  • Jako dorosły w domu rodzinnym podmiot spędza wakacje, odnajdując wspomnienia dzieciństwa.
  • Lata zmieniły spojrzenie na dom, rozumienie świata sięgnęło bardzo szeroko.
  • Nastrój wiersza jest pogodny, pełen ciepła i miłości (zawiera bogactwo uczuć i wrażeń).
  • Poeta wykorzystał wieloznaczne metafory i epitety.

dawna stolica świata

przez jego Wielką Izbę przebiegały
wszystkie równoleżniki i południki

dookoła niego krążyło słońce
odbijające się zimą niby w lusterku
w kuchennym piecu

nad domem wisiało niebo
pod domem
zakopane było piekło

wokół serdecznego palca mamy
obracała się cała planeta

dziś dom
to już tylko mała szkatułka dzieciństwa
z zabytkowymi rodzicami

odnajduję ją w każde wakacje
ukrytą między drzewami ogrodu.