Konsekwencje powstania styczniowego w poszczególnych zaborach

Zabór rosyjski

Po klęsce powstańcy doświadczyli ostrych represji

Konfiskowano głównie majątki i zsyłano ich właścicieli z rodzinami na Syberię

• Rozpoczęła się akcja wynarodawiania,
• Wprowadzono zakaz używania języka polskiego,
• Wszystkie publikacje poddawano cenzurze,
• Warszawa stała się miastem prowincjonalnym na obrzeżach carskiej Rosji, w  guberni nazwanej Krajem Nadwiślańskim,
• Występując przeciw szlachcie – uwłaszczono chłopów, przydzielając im na mocy ukazu carskiego mały skrawek ziemi, który nie dawał jednak możliwości utrzymania, pogorszyło to jednak sytuację szlachty,
• Taka polityka spowodowała masowe migracje ludności wiejskiej do miast,
• Rodził się polski proletariat,
• Stały postęp w dziedzinie przemysłu przyczyniał się do wzrostu znaczenia mieszczaństwa i najbogatszej –burżuazji,
• Ze zubożałej szlachty wykształciła się nowa klasa społeczna – inteligencja, a o przynależności do niej decydowało wykształcenie a nie pochodzenie,
• Inteligencję tworzyli ludzie wykształceni, którzy utrzymywali się z pracy umysłowej, np. lekarze, prawnicy, inżynierowie, dziennikarze.

Zabór pruski

• Na terenie Prus zaostrzono działania germanizacyjne,
• Zarówno na terenie Wielkopolski, jak i Śląska polska ludność broniła się przed wynarodowieniem,
• Przykładem są strajki (strajk szkolny we Wrześni) czy opór przed pruskimi rugami (Drzymała, chłop Ślimak z „Placówki” B. Prusa).

Galicja

• W zaborze austriackim Polacy nie doświadczali aż takich represji, mieli w zasadzie najwięcej swobód politycznych,
• Region od 1867 roku posiadał autonomię, głownie w sferze kultury,
• Ważnymi ośrodkami kulturalnymi stały się Kraków i Lwów, gdzie działały polskie urzędy i uniwersytety.