W świecie lektur

Jednostkowy podmiot wyposażony w świadomość, zdolność poznawczą. Przyporządkowane są mu czynności, stany zewnętrzne, wewnętrzne, właściwości. Stanowi wytwór autorskiej wyobraźni. Jest bytem fikcyjnym, ale funkcjonującym jak prawdziwy, realny. Ma cechy osoby psychofizycznej. Sposób jego istnienia zależy […]

Postać, która nie ma wpływu na przebieg wydarzeń w utworze fabularnym. Może  natomiast pełnić inne  funkcje. Opisuje niekiedy kondycję ludzką, przedstawia typy różnych zachowań, podkreśla cechy innych postaci.

Motyw powstania styczniowego pojawił się w wielu utworach Żeromskiego, warto więc wymienić je, np. „Rozdziobią nas kruki, wrony”, „Echa leśne”, „Wierna rzeka”, „Syzyfowe prace”. W „Wiernej rzece” powstanie jest źródłem wątków fabularnych. Do powstania odsyłają […]

W literaturze nie obowiązuje zasadniczo logiczne kryterium prawdy. Podobnie jednak jak w filozofii, istnieją sądy i twierdzenia, które określają człowieka i jego miejsce w świecie zgodnie lub sprzecznie z naszymi wyobrażeniami. Tak więc poza tzw. […]

Jan Kochanowski przełożył z łaciny 150 biblijnych psalmów. Był to przekład z przekładu – w oryginale utwory powstały w języku hebrajskim. Dzieło jest arcydziełem liryki polskiej (według wielu badaczy to najlepszy polski przekład psalmów). Tytuł […]

W rozumieniu tradycyjnym – mowa niewiązana , przeciwstawna rytmicznie zorganizowanej mowie poetyckiej. Proza – najważniejsze pojęcia (terminy) autor, bohater literacki, świat przedstawiony, akcja, narrator, narracja, dialog, przesłanie, kompozycja, puenta, watek, wydarzenie fantastyczne (nieprawdopodobne), wydarzenie realistyczne […]

Powierzchnia wydarzeń rozgrywających się w utworze lirycznym, epickim lub dramatycznym. Każdy utwór literacki ma jakąś przestrzeń, która może być rozumiana dosłownie (zwłaszcza w utworach epickich) jako powierzchniowa rozpiętość zdarzeń fabularnych, bądź (zwłaszcza w przypadku utworów […]

Przymierze to biblijna i teologiczna nazwa przyrzeczeń złożonych przez Boga ludziom w zamian za ich wierność, miłość i posłuszeństwo. Hebrajskie słowo przymierze  = berit, w języku greckim brzmi  diatheke i oznacza oprócz przymierza ostatnią wolę, […]

Realizm – ten­den­cja do uka­zy­wa­nia świa­ta przed­sta­wio­ne­go w spo­sób jak naj­bar­dziej zbli­żo­ny do rze­czy­wi­sto­ści. Fantastyka – kreacja świata przedstawionego, który różni się od rzeczywistości i zawiera elementy fantastyczne.   Elementy realistyczne Elementy fantastyczne Postaci Lutek […]

Reakcja czytelnicza na konkretny utwór literacki. Wyraża się w jego poczytności i innych formach akceptacji (lub braku akceptacji). Zjawisko niesłychanie złożone, uwarunkowane historycznie i kulturowo. Masowa poczytność utworu nie przekłada się na rangę artystyczną dzieła […]