Składnia

Zdanie, w którym brak jakiegoś członu. Często dotyczy to orzeczenia, ale łatwo się go domyślić z treści zdana. Zdaniami niezupełnymi są zdania z elipsą i zdania nominalne. Przykłady: Jak ty komu, tak on tobie. Śmiech […]

Zdanie z orzeczeniem nominalnym. Brak w nim łącznika, albo został on zastąpiony wyrazem „to”. Przykłady: W zdrowym ciele zdrowy duch. Czas to pieniądz. Wiedza to potęga.

Zdanie podrzędne, które zastępuje okolicznik zdania nadrzędnego. Tak jak okolicznik odpowiada na pytania: gdzie?, skąd?, dokąd?, po co?, kiedy?, dlaczego? itd. Wśród zdań okolicznikowych, biorąc pod uwagę  ich znaczenie, rozróżnia się zdania podrzędne okolicznikowe celu, […]

Zdanie podrzędne, które zastępuje okolicznik przyzwolenia zdania nadrzędnego. Odpowiada na pytania: mimo czego?, wbrew czemu?, wbrew komu?, mimo co?, na przekór czemu? Zdania podrzędne okolicznikowe przyzwolenia łączą się ze zdaniami nadrzędnymi za pomocą spójników: choć, […]

Zdania okolicznikowe sposobu łączą się ze zdaniami nadrzędnymi za pomocą następujących wskaźników zespolenia” „jak”, „jakby”, „jak gdyby”: Dawniej autobusy nie jeździły tą ulicą, jak kursują obecnie. Poznałem wszystko tak dokładnie, jakbym tam był razem z […]

Zdanie podrzędne, które zastępuje okolicznik warunku zdania nadrzędnego. Odpowiada na pytania: pod jakim warunkiem?, w jakim wypadku?. Zdania podrzędne okolicznikowe warunku łączą się ze zdaniami nadrzędnymi za pomocą spójników: jeśli, jeżeli, kiedy, gdy, jak, gdyby, […]

Zdanie podrzędne, które zastępuje określenie, czyli drugorzędną część zdania nadrzędnego. Ponieważ określeniami są dopełnienia, przydawki i okoliczniki, stąd wśród tych zdań rozróżniamy ich 3 rodzaje; zdania dopełnieniowe, przydawkowe i okolicznikowe.

Zdanie podrzędne, które zastępuje orzecznik rzeczowny lub przymiotny zdania nadrzędnego. Odpowiada na pytania: kim jest?, czym jest?, jaki, jaka, jakie jest? Zdanie podrzędne zastępujące orzecznik rzeczowny nazywane jest zdaniem orzecznikowym rzeczownym, zastępujące orzecznik przymiotny – […]

Zdanie, w którym wypowiadamy własne sądy, opinie, oznajmiamy o kimś lub o czymś. Przykłady: Mam szesnaście lat. Julian Tuwim to znany poeta. Olga Tokarczuk otrzymała Literacką Nagrodę Nobla w 2018 roku.  

W zdaniu wieloczłonowym złożonym każde zdanie bezpośrednio lub pośrednio podrzędne wobec zdania głównego, czyli zależne od niego. Przykład: Kolega prosił mnie, żebym go odwiedził, kiedy wrócę znad morza.