Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Autobiografia to rodzaj utworu, w którym podmiot wypowiedzi (lirycznej lub epickiej) jest jednocześnie jej autorem, a tematem są jego działania i przeżycia. Charakterystyczną cecha autobiografii jest subiektywny nadawca, którego uwaga jest nakierowana na samego siebie, […]

Bajka – krótki utwór fabularny, często wiersz,  zawierający pouczenie, sąd moralny. Historia przedstawiana w bajce stanowi ilustrację prawdy ogólnej, uniwersalnej. Stosunki przedstawiane w bajce w świecie zwierząt – tak naprawdę pokazują stosunki międzyludzkie. Charakterystyczne dla […]

Krotka opowiastka pozbawiona elementów epickich. W całości stanowi bezpośrednie sformułowanie prawdy moralnej lub psychologicznej.

Bajka od lat stanowiła podstawowy gatunek twórczości ustnej. Były to utwory epickie, oparte na motywach folklorystycznych, pisane później proza i wierszem. Zawierały naukę moralną. Do 1900 roku większość powszechnie znanych i opowiadanych z pokolenia na […]

Ballada – gatunek obejmujący pieśni o charakterze epicko-lirycznym (mieszany, synkretyczny). Narrator przedstawia wydarzenia, udziela też głosu bohaterom.Wykazuje silny związek z pieśniami i podaniami ludowymi. Zastosowanie znajdują takie środki stylistyczne, jak anafory, paralelizmy, refreny. Ballady oparte sa […]

Ballada – gatunek obejmujący pieśni o charakterze epicko-lirycznym (mieszany, synkretyczny). Narrator przedstawia wydarzenia, udziela też głosu bohaterom. Wykazuje silny związek z pieśniami i podaniami ludowymi. Zastosowanie znajdują takie środki stylistyczne, jak anafory, paralelizmy, refreny. Ballada […]

Gatunek poetycki wywodzący się  ze średniowiecznej Francji. Utwór zbudowany z 3 zwrotek z refrenem (liczących 8,10, 12 wersów). Utwór zawierał również przesłanie (odpowiednio cztero-, sześcio- lub dwunastowersowe). Autorzy ballad francuskich podejmowali różne tematy. Pisali utwory […]

Baśń – to jeden z głównych gatunków epiki ludowej, o rozbudowanej fabule, pisany prozą, o charakterze pouczającym, gdzie dobro zwycięża i jest nagradzane, zło zaś ukarane. Wywodzi się z bajki magicznej. Zawiera elementy fantastyczne, magiczne, moc sił […]

Popularny w literaturze średniowiecznej typ opowieści alegoryczno-dydaktycznej. Przedstawia zwierzęta realne lub legendarno-fantastyczne. Popularyzuje zasady chrześcijańskiej etyki. W literaturze nowożytnej forma uległa przekształceniom. Tradycyjną alegorię zastępuje często metafora i symbol jako nowoczesne środki wypowiedzi poetyckiej. Uważa, […]

Pojęcie związane z utworami, w których brak jest dokładnego określenia czasu akcji. Przykładem może być powieść „Chłopi”, gdzie pisarz wskazał pory roku, a nie konkretne daty  czy czas historyczny.