Brak grafiki
Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Sonet

Sonet – wiersz liryczny z kunsztowną kompozycją, rodzaj wiersza ukształtowanego we Włoszech na przełomie XIII/XIV wieku, składa się z 4 zwrotek (strof) i 14 wersów, dwie pierwsze zwrotki mają po 4 wersy, dwie kolejne strofy […]

Brak grafiki
Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Sonety [budowa i układ rymów]

Sonety jako gatunek liryczny powstały w XIII wieku we Włoszech. Na wyżyny poetyckie wznieśli go tacy twórcy, jak: Dante i Petrarka. Sonet zbudowany jest z czterech strof, 14 wersów, których układ zależy od typu wiersza. […]

Brak grafiki
Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Speculum

Z łaciny = zwierciadło. Tak nazywano pochodzące z XVI wieku teksty poruszające wybrana tematykę, np. prawną, teologiczną, społeczną itp. Przykładem może być utwór M. Reja „Zwierciadło”.

Brak grafiki
Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Śpiew historyczny

Epicka pieśń o charakterze dydaktyczno-patriotycznym. Opowiada o doniosłym wydarzeniu z dziejów narodowych lub sławiąca historycznych bohaterów. Śpiew historyczny stanowi rozwijaną w poezji polskiej XCIX wieku – odmianę dumy. Ich wzór stworzył J.U. Niemcewicz w „Śpiewach […]

Brak grafiki
Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Śpiewnik historyczny

Patriotyczna pieśń epicka z XIX wieku. Traktuje o wielkich wydarzeniach w dziejach jakiegoś narodu. Przykładem mogą być „Śpiewy historyczne” Juliana Ursyna Niemcewicza (1758-1841).

Brak grafiki
Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Środki literackie komediopisarzy

Komizm jest kategorią estetyczną. Komedie odgrywały kiedyś taką rolę, jak współczesne kabarety. W celu rozśmieszenia i zainteresowania odbiorcy twórcy wykorzystali: zaskoczenie, wynikające z kontrastu między oczekiwaniami bohatera a rzeczywistością, niedorzeczność wypowiedzi, karykaturę, czyli wyolbrzymienie i […]

Brak grafiki
Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Stanca

Stanca – w poezji prowansalskiej utwór liryczny, złożony z kilku zamkniętych zwrotek (strof), zawierających jasno wyrażoną myśl, co wymaga podczas czytania oddzielenia ich wyraźną pauzą. Strofa, która liczy przynajmniej 4 wersy. Stancą określa się także […]

Brak grafiki
Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Stopa rytmiczna

Najmniejsza, powtarzająca się regularnie cząstka wersu. Ukształtowała się w metryce antycznej. Opierała się wówczas na różnicach iloczasowych. Stanowiła zespół sylab krótkich (U) i długich (-). W metryce polskiej sylaby długie zastępowane są akcentowanymi, a krótkie […]

Brak grafiki
Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Stopy metryczne

Są to najmniejsze wywodzące sie z wiersza antycznego cząstki rytmiczne wersu. Złożone są z ustalonego układu sylab długich i krótkich, zróżnicowanych ze względu na iloczas lub akcent. Podziau wiersza na stopy  dokonuje się ze wzgledu […]

Brak grafiki
Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Strofa ambrozjańska

Zwrotka czterowersowa. Charakterystyczna dla hymnów kościelnych. Autorstwo przypisywane jest św. Ambrożemu (IV wiek). Złożona z wersów ukształtowanych jambicznie.