Epoki

 W porównaniu z poprzednimi epokami – nastąpiło odejście od harmonii, prostoty i norm klasycznych. Zaczęły dominować tematy egzystencjalne i metafizyczne, związane z wewnętrznymi rozterkami, Bogiem, przemijaniem, marnością życia, śmiercią, a także radością i fascynacją piękna […]

Epoka baroku podważyła poczucie ładu i harmonii. Teoria Mikołaja Kopernika zburzyła dotychczasowe postrzeganie kosmosu z Ziemią jako jego centrum, zniwelowała również przeświadczenie człowieka, że ma on uprzywilejowaną rolę do spełnienia i, a jego istnienie jest […]

Poezja barokowa eksponuje obecne w świecie sprzeczności i paradoksy: Człowiekowi jako najdoskonalszemu stworzeniu przypisana jest szczególna godność, a jednocześnie jego istnienie pełne jest lęku i niepewności, Człowiek nieuchronnie zmierza ku śmierci i nie wiej jaki […]

Trwał od końca XVI do końca XVII wieku (gdzieniegdzie do połowy XVIII). Czas wielu kontrastów i przeciwieństw. Największa wojna tej epoki to wojna trzydziestoletnia (1618-1648). Uczestniczyło w niej większość państw zachodniej Europy (kraje protestanckie, wsparte […]

Charakterystyczne dla poezji barokowej stały się przede wszystkim motywy charakterystyczne dla poezji metafizycznej: miłość, śmierć, przemijanie, relacje Bóg-człowiek, zagadnienia egzystencjalne (jak żyć?) treści patriotyczne.  

MIŁOŚĆ Jan Andrzej Morsztyn, „Do trupa” (zespolenie  motywu miłości i śmierci). Jan Andrzej Morsztyn, „Cuda miłości” (miłość jako ogień, powodujący ból i cierpienie). Daniel Naborowski, „Do Anny”  (kontrast przemijania między rzeczami materialnymi a ponadczasową miłością, […]

Teatr barokowy pragnął stworzyć poruszająca widza wizję ilustrowanego świata. Jako formę najbardziej odpowiednia wybrał operę. Wykorzystywano w takiej prezentacji maszynerię, umożliwiającą pokazanie niezwykłych efektów  i cudowności. Osoby tworzące dekoracje i efekty specjalne uznawano za współtwórców […]

1. Poeci polskiego baroku, t. 1 – 2, oprac. J. Sokołowska, K. Żukowska, Warszawa 1965. 2. Wysoki umysł w dolnych rzeczach zawikłany. Antologia polskiej poezji metafizycznej epoki baroku. Od Mikołaja Sępa Szarzyńskiego do Stanisława Herakliusza […]

W baroku wykorzystywane były wszystkie rodzaje literackie wyróżnione przez Arystotelesa, a co za tym idzie, popularne stały się różnorodne gatunki. Barok to bowiem wielokierunkowość. Tak więc mamy do czynienia z dramatem, występują tragedia Shakespeare’owska (Makbet, […]

Wzorce: Mistyk, Mikołaj Sęp Szarzyński, „Sonet IV”. Mistyczka, Giovanni Lorenzo Bernini, „Ekstaza św. Teresy”. Przedstawiciel kultury dworskiej, Jan Andrzej Morsztyn, „Lutnia”. Sarmata, Jan Chryzostom Pasek, „Pamiętniki”. Dobry obywatel,  Wacław Potocki, „Zbytki polskie”. Ideał urody Barokowy […]