Brak grafiki
O języku na języku

Produktywne i nieproduktywne typy słowotwórcze

klasa wyrazów, posiadająca ten sam formant i należąca do tej samej kategorii znaczeniowej (np. nazwy czynności: śpiewanie, nucenie lub wykonawcy czynności: spawacz, wytapiacz) nazywamy typem słowotwórczym. W historii rozwoju języka pojawia się szereg zmian w […]

Brak grafiki
O języku na języku

Rdzeń, wyrazy pokrewne, rodzina wyrazów

Rdzeń – niepodzielna słowotwórczo część wspólna dla całej rodziny wyrazów |(część wyrazu powtarzająca się w grupie wyrazów pokrewnych, z którą się łączy lub kiedyś łączyło ich podstawowe znaczenie), np. dom, domek, domeczek, zadomowić, przydomowy, miara, […]

Brak grafiki
O języku na języku

Realne i etymologiczne znaczenie wyrazu

Znaczenie wyrazu rozumiemy na podstawie umiejętności kojarzenia go z oznaczanym przedmiotem (jest to tzw. doświadczenie językowe). Takie znaczenie wyrazu nazywane jest realnym. W wielu przypadkach  rozpoznajemy znaczenie wyrazu na podstawie jego budowy, biorąc pod uwagę […]

Brak grafiki
O języku na języku

Repartycja znaczeń

Z łacińskiego = na nowo. Rozróżnienie znaczeniowe wyrazów poprzez dodawanie różnych formantów do tej samej podstawy słowotwórczej.

Brak grafiki
O języku na języku

Rodzaje formantów

Formanty mogą występować po podstawie słowotwórczej  lub przed nią.Formanty, które występują po podstawie słowotwórczej to przyrostki, zaś te przed podstawą nazywamy przedrostkami. Formanty                          po podstawie słowotwórczej przed podstawa słowotwórczą dom wiatr gruby nauczyciel śmiały […]

Brak grafiki
O języku na języku

Skrótowce

Skrótowce to wyrazy powstałe przez skrócenie wyrażenia dwu- lub więcej wyrazowego (skrót pierwszych liter lub sylab). Wśród skrótowców wyróżniamy głoskowce, literowce, sylabowce i skrótowce mieszane. Głoskowiec, skrótowiec głoskowy, składa się z pierwszych głosek wyrazów wchodzących […]

Brak grafiki
O języku na języku

Skrótowce [wymowa, odmiana]

Sylabowce i część skrótowców mieszanych odmieniają się jak rzeczowniki. Literowce, głoskowce, kończące się na -o, -a, -u, -e są nieodmienne. Odmienne są głoskowce zakończone na -t, np LOT – Lotowi. Skrótowce pisane w całości wielkimi […]

Brak grafiki
O języku na języku

Skróty

Skrót – skrócony zapis wyrazu lub wyrażenia. Z wyrazu pozostawia się: pierwszą literę, np. rok – r.; kilka liter, np. magister – mgr; pierwszą i ostatnią literę, np. numer – nr; Po skrótach najczęściej stawia […]

Brak grafiki
O języku na języku

Słowotwórcza analiza wyrazu

Oddzielenie w wyrazie motywowanym podstawy słowotwórczej od formantu słowotwórczego. Wyodrębnienie części składowych. Przykłady: na+pisać, nauczyciel+ka, chłopo+robotnik.

Brak grafiki
O języku na języku

Słowotwórstwo

Słowotwórstwo – tworzenie wyrazów, procesy prowadzące do pojawienia się nowych wyrazów, dział językoznawstwa zajmujący się sposobami tworzenia wyrazów na podstawie już istniejących oraz budową wyrazów. Do podstawowych pojęć słowotwórstwa należą: wyraz podstawowy, wyraz pochodny, podstawa […]