Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Wiersz, którego wygląd graficzny jest plastycznym odbiciem treści występujących w utworze. Może to być wiersz o tematyce chrześcijańskiej w kształcie krzyża. Tego rodzaju wiersze tworzył w polskiej poezji, między innymi, Tadeusz Miciński (1873-1018),  pisarz i […]

Kancjonał, religijne pieśni, śpiewy liturgiczne, pieśni w języku narodowym, rodzaj monologu kościelnego, z czasem zaczęto je nazywać kantyczki, rozpowszechnione w liturgii protestanckiej. Pierwszym protestanckim był kancjonał Seklucjana (1547), najważniejszym katolickim  była „Harfa duchowna” Marcina Laterny. […]

Utwór liryczny występujący w średniowiecznej poezji włoskiej. Odznacza się układem stroficznym o rozmaitej budowie, różnej ilości wersów w strofie i ogromnej różnorodności rymów. Termin muzyczny. Rodzaj pieśni popularnej we Włoszech w okresie wczesnego renesansu.

Kantylena – strofa w poezji. Liczy 6 wersów, z których 2 początkowe powtarzają się jako piąty i szósty. Układ wersów ab ab ab, często wykorzystywana w okresie Młodej Polski. Krótka średniowieczna pieśń epicka śpiewana przy […]

Wiersz liryczny. Zbudowany jest z trzech zwrotek. Nie ma ustabilizowanej liczby wersów. Poszczególne wersy mają różną ilość sylab. Ostatni wers kaskady zawiera tylko jedno słowo „kaskada”, które rymuje się z pierwszym wersem. Ten typ wiersza […]

Kasyda – klasyczny gatunek poezji arabskiej. Powstały w okresie przedmuzułmańskim. Popularny wśród wielu narodów Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Poemat sławiący lub potępiający ród, plemię lub konkretną osobę. Ma budowę zbliżoną do gazeli, ale różni się […]

W wierszu sylabicznym występująca na końcu wersu stopa. Jest krótsza o jedną lub nawet dwie sylaby nieakcentowane. Występuje najczęściej, kiedy stopa kończy się sylabą nieakcentowaną (amfibrachem, daktylem, peonem III albo trochejem).

Kazanie – utwór epicki, przemówienie religijne, w którym poruszane są zagadnienia moralne, podstawy wiary. Jego zadaniem jest  nauczanie i przekazanie treści religijnych. Zaliczane jest do gatunku wypowiedzi perswazyjnych. Bywa komentarzem do określonego fragmentu Biblii lub […]

W antycznej retoryce koniec zdania lub jego części, zaznaczony specjalnie dobranym układem sylab krótkich i długich. Współcześnie klauzulą określa się koniec wersu podkreślony zazwyczaj za pomocą odpowiedniego układu sylab akcentowanych i nieakcentowanych oraz rymu.

Klechda – podanie ludowe, baśń, legenda. Opowiada o zamierzchłych dziejach jakiegoś kraju czy terytorium. Forma bliska baśni, która operuje fantastyką. Jej bohaterowie  to postaci półhistoryczne (legendarne), wyposażone w cechy właściwe istotom niezwykłym. Różni się od […]