Epoki

Tendencja charakterystyczna dla literatury początków XIX wieku. Była wynikiem wpływu powieści historycznych Waltera Scotta na pisarzy europejskich. Walterskotyzm to atrakcyjna mieszanina realizmu historycznego, uwzględniającego ważne wydarzenia epokowe oraz fantastyki, niesamowitości i grozy. W tej postaci […]

Postawa niepokoju, poczucia wewnętrznego wypalenia. Charakterystyczna dla bohaterów romantycznych. Symbolizuje „chorobę pokoleniową” pokolenia młodych romantyków.

Weltschmerz (wymowa: weltszmerc) słowo pochodzenia niemieckiego, oznacza dosłownie ból świata, ból istnienia, pustkę egzystencjalną, brak celów życiowych i perspektyw działania.  Twórcą określenia jest Goethe, który tak nazwał stan świadomości w „Cierpieniach młodego Wertera”, w wieku […]

Werteryzm, postawa werteryczna to pewien model zachowań charakteryzujący się niezgodą na zastaną rzeczywistość społeczną i postrzeganie świata w perspektywie indywidualnych pragnień oraz przekonań. W takiej postawie główną rolę grają: uczuciowość (emocje przy przeżywaniu nieszczęśliwej miłości […]

„I tak staniemy na wozach, czołgach, na samolotach, na rumowisku” (Krzysztof Kamil Baczyński Pokolenie).   „Nigdy w dziedzinie ludzkich konfliktów tak wielu nie zawdzięczało tak wiele tak nielicznym” (Winston Churchill, Wielka internetowa księga przysłów i […]

Reforma teatru z początku XX wieku zapoczątkowała zmianę roli reżysera spektaklu. Stał się on bowiem centralną postacią i twórcą dzieła wystawianego na scenie, decydując o ostatecznym kształcie pokazywanego widzom przedstawienia. W nowoczesnym teatrze to reżyser […]

Klęska powstania listopadowego w 1831 roku spowodowała konieczność opuszczenia Polski przez tysiące Polaków. Główną przyczyną była obawa przed represjami zaborców. Fala uciekinierów ruszyła na zachód, osiedlając się w Europie Zachodniej, przede wszystkim we Francji, gdzie […]

Encyklopedia albo słownik rozumowany nauk, sztuk i rzemiosł powstał w latach 1751-1780. Stworzyli go najwybitniejsi twórcy tamtych czasów, filozofowie, pisarze i publicyści francuscy okresu oświecenia. Stanowił fundament nowoczesnej myśli ówczesnej Europy. Propagował racjonalizm postrzegany jako […]

Pozytywizm przyniósł: darwinizm, rewolucję w naukach przyrodniczych, teorie ewolucjonizmu Karola Darwina (1809-1882), organicyzm, rozpowszechniony przez Herberta Spencera (1820-1903), teorii uznającej społeczeństwo za rodzaj organizmu, materializm historyczny Karola Marksa (1818-1883), głoszący przekonanie, że losy świata są […]

Jedna z metod w krytyce literackiej łącząca się z eseistyczną działalnością polskiego krytyka Artura Sandauera (1913-1989). Metode zaprezentował w opracowaniach „”Poeci trzech pokoleń” oraz „Poeci czterech pokoleń”. Nadał on jej charakter metodyczny i programowy. Metoda […]