Brak grafiki
O języku na języku

Hipotaksa

Uporządkowanie, związek składniowy wyrazów, ich grup lub zdań, w których jeden jest nadrzędny (główny), a drugi podrzędny. W wypowiedzeniu zdanie podrzędne, podporządkowane nadrzędnemu, może być  równocześnie nadrzędne względem innego.

Brak grafiki
O języku na języku

Imiesłowowe równoważniki zdań podrzędnych

Imiesłów przysłówkowy (współczesny lub uprzedni) wraz z wyrazami zależnymi od niego składniowo może zastąpić zdanie podrzędne okolicznikowe w zdaniu podrzędnie złożonym. Wracając ze szkoły, wstąpiłem do księgarni.  (Wytłuszczony człon jest imiesłowowym równoważnikiem zdania podrzędnego) Imiesłowowy […]

Brak grafiki
O języku na języku

Interpozycja

W składni terminem tym określana jest pewna odmiana szyku Polega na wsunięciu zdani a podrzędnego lub kilku zadań między człony zdania głównego. Przykład: To, co podziwialiśmy podczas zwiedzania Starówki Warszawskiej, jest dowodem zaangażowania setek tysięcy […]

Brak grafiki
O języku na języku

Jednoczłonowe zdania nominalne

Wartość dań mogą mieć wypowiedzenia składające się  jednego tylko członu o charakterze nominalnym, np. Wojna. Upał. Noc. Cisza. Orzeczeniowy (predykatywny) charakter nadaje takim wypowiedzeniom intonacja. Zdania te funkcjonują podobnie, jak analogiczne zdania dwuczłonowe z członem […]

Brak grafiki
O języku na języku

Konwersja

Z łaciny = odwrócenie. Zmiana stosunku gramatycznego wyrazów oraz konstrukcji składniowych w podobnie zbudowanych zdaniach. Przykłady: Mechanik naprawia samochód. Samochód jest naprawiany przez mechanika. Basia wychodzi za mąż. Felek żeni się.

Brak grafiki
O języku na języku

Kryteria poprawności językowej

Normy, zgodnie z którymi kwalifikuje się i ocenia błędność lub poprawność użycia danej konstrukcji składniowej, wyrażenia albo wyrazu. Kryteria te pozwalają na wyznaczenie granicy między dwiema grupami wyrazów (poprawnymi i błędnymi). Poprawność konkretnych środków językowych […]

Brak grafiki
O języku na języku

O przecinku w zdaniach składowych zdania złożonego

Wiemy, że przecinkiem rozdziela się zdania składowe w zdaniu złożonym. Warto pamiętać, że niektóre wskaźniki zespolenia występują nieraz w stałych połączeniach. Wówczas przecinek pojawia się nie przed „że” lub „gdy”, lecz zostaje przesunięty, np. Był […]

O języku na języku

Okolicznik – drugorzędna część zdania

  Okoliczniki sa najczęściej określeniami czasowników, rzadziej przymiotników lub przysłówków.   WYRÓŻNIAMY: okoliczniki miejsca (gdzie?, skąd?, dokąd?, którędy?), Urodził się w Kielcach. okoliczniki czasu (kiedy?, jak często?, jak długo?, odkąd?), Przyjadę jutro. okoliczniki sposobu (ja?, […]

Brak grafiki
O języku na języku

Okolicznik [typy]

Określenie (minister), jedna z części zdania, określa czasownik, informuje o okolicznościach czynności, wskazując różne okoliczności, może być wyrażone rzeczownikiem, zaimkiem rzeczownym, wyrażeniem przyimkowym, przysłówkiem, imiesłowem przysłówkowym. Wyróżniamy następujące okoliczniki: Miejsca (gdzie?  dokąd? skąd? którędy?), np. […]

Brak grafiki
O języku na języku

Okres

Rozbudowane zdanie wieloczłonowe, złożone współrzędnie lub podrzędnie, które bez względu na liczbę tworzących go zdań składowych zawsze dzieli się na 2 części. Pierwsza z części nazywana jest poprzednikiem, druga – następnikiem. Przykład: Jak orzeł spada […]